کارگاه تخصصی «فوت و فن طراحی رفتار» به ابتکار تیم مارکتینگ دلفین با ارائه‌ی «فاطمه باغ‌سردار» کارشناس دیجیتال مارکتینگ این شرکت برگزار شد. در این کارگاه که با محوریت کتاب “تفکر کند و سریع” نوشته‌ی «دنیل کانمن» برنده جایزه‌ی نوبل اقتصاد اجرا می‌شد، خانم باغ‌سردار با تشریح رویکرد کافمن تلاش داشت، شیوه‌ی عملکرد مغز انسان را در جریان تصمیم‌گیری و رفتار واکاوی کند.

دو سیستم در یک مغز

مغز انسان توسط دو سیستم، هدایت و کنترل می‌شود. سیستم یک، به‌طور خودکار و بسیار سریع عمل می‌کند و انسان را وادار به تلاش زیادی نمی‌کند و فراتر از آن حتی گاهی عملا بی‌نیاز از تلاش است. به‌علاوه ما در مجموع هیچ‌گونه حس کنترل ارادی بر این سیستم نداریم. اغلب رفتارها و تصمیمات ما با این سیستم از مغز گرفته می‌شود. سیستم 2، مغز توجه را به فعالیت‌های ذهنی پرتلاشی که لازم دارد، نظیر محاسبات پیچیده معطوف می‌کند و بسیار کندتر و منطقی‌تر عمل می‌کند. سیستم اولی، سریع و شهودی تصمیم می‌گیرد و دومی، آهسته و با حساب و کتاب عمل می‌کند. استفاده از سیستم یک، دردسر کمی دارد و سیستم 2 تا زمانی که به این جمع‌بندی نرسد که ممکن است خطایی رخ دهد، معمولا در فرآیند تصمیم‌گیری مشارکت نمی‌کند. در شرایط احتمال بالای خطا، این سیستم خود را مجهز و آماده می‌کند تا با تلاش ذهنی بیشتر وضعیت را تحت کنترل درآورد.

به این ترتیب در تعاملات و ارتباطات همواره باید توجه داشت که انسان‌ها موجوداتی مستعد خطا و اقدامات غیرمنطقی هستند. این وضعیت به‌گونه‌ای است که مغز ما زمانی‌که با پرسش‌های دشوار مواجه می‌شود، آن را با سوال آسان‌تر جایگزین می‌کند. حتی باید توجه داشت که نوع پرسش مطرح شده در نتیجه و پاسخ ارائه شده نیز تاثیر می‌گذارد.

سوگیری‌های شناختی

بر اساس این دوگانه‌ی سیستم مغزی، کانمن دوگانه‌های دیگری را نیز مطرح می‌کند که آن‌ها نیز سوگیری‌ها و خطاهای شناختی به‌شمار می‌روند. انسان واقعی، در برابر انسان اقتصادی دوگانه‌ی دیگری است که کانمن به آن پرداخته است. انسان اقتصادی، انسان عقلانی مورد علاقه اقتصاددانان است که البته با انسان واقعی فاصله دارد، چراکه انسان‌ها همیشه به‌طور عقلانی تصمیم‌گیری نمی‌کنند. همچنین «خود تجربه‌کننده» و «خود یادآورنده» از هم متمایز می‌شوند و به‌لحاظ علایق و تمایلات، ویژگی‌های متفاوتی دارند.

مخاطبین این کارگاه در جریان یک گفت‌وگوی پویا یاد گرفتند که در چه مواردی می‌توانیم به شهود خودمان اعتماد کنیم و چه زمانی باید به سیستم 2 مغز مراجعه کرد تا تصمیمات را آهسته و عقلانی اتخاذ کرد. این امر به افراد کمک می‌کند که تصمیمات درست شخصی و شغلی بگیرند.

در این کارگاه تیم‌های مختلف دلفین شرکت داشتند و تلاش کردند بر اساس داده‌های کتاب و کمک تسهیل‌گر به طراحی رفتار بر مبنای تجربیات کاری خود بپردازند.